| Yaban Hayatı Fotoğrafçısı — Wildlife Photography |
1989 Bursa / Karacabey doğumlu olan Alper Tüydeş, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi İnternet Gazeteciliği ve Yayıncılığı Bölümü mezunu olup, 2000 yılından bu yana fotoğraf çekmektedir. 2012 yılından bu yana da özellikle Yaban Hayatı fotoğraflarına ağırlık vererek, çalışmalarını bu yönde yoğunlaştırmış bir doğa fotoğrafçısıdır.
2000 yılında başladığı fotoğrafçılığa 2007 yılından itibaren profesyonel olarak devam eden Tüydeş’in, bu zamana dek ulusal ve uluslararası birçok basın organında fotoğraf ve yazıları yayınlandı. İlk Televizyonculuk deneyimini 2009-2011 yılları arasında HRT AKDENİZ TV’de gerçekleştiren Tüydeş daha sonra çeşitli film, Tv programı ve belgesel çalışmalarında konuk, danışman veya sunucu olarak yer aldı. Son olarak TRT Belgesel için ‘Görevimiz Kuşlar’ belgeselini sunumunu kendisi gerçekleştirdi.
Tüydeş, eğitim için gittiği Hatay’da boş zamanlarında fotoğraf çekmek için sınır bölgelerinde dolaşırken köy okullarındaki ve öğrencilerdeki imkânsızlıktan etkilenmiş, akabinde medyadaki konumunu ve çevresini de kullanarak, Bursa’da başlattığı yardım kampanyası ile ayakkabıdan giyime, kırtasiye malzemelerinden oyuncağa kadar, yüzlerce koli eşyayı kısa bir sürede toplayarak, Hatay’da sınır köylerinde bu okul öğrencilerine dağıtmıştı.
2009 yılında henüz üniversite ikinci sınıftayken eğitim gördüğü Hatay’da, defne ağacından elde edilen ürünlerle yerel halkın sağladığı ekonomik katkıyı fark eden Tüydeş, o dönem Hatay Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı ve Verdaa Defne Ürünleri Sahibi Gülay Gül ile birlikte harekete geçmiş, Karacabey’deki defne potansiyelini yerinde incelemek ve yerel halkın bu konuda bilinçlenmesini sağlamak için Karacabey’de bir program düzenlemiştir. Gülay Gül ile birlikte, Karacabey’in orman köylerini gezerek defne potansiyelinin yerinde incelendiği programda yerel halkla görüşülerek, defneyi ham olarak değil işleyerek pazara sunmalarının önemini ve ekonomik değerini anlatılması sağlandı. Ancak o yıllarda yerel halktan destek görmeyen bu çalışma sonuçsuz kalmıştı. Aradan geçen 10 yılın ardından defneyi işlemenin önemi ancak anlaşılmış ve bölgeye önce defne kurutma tesisi, ardından da defne işleme tesisi kurularak faaliyete başlamıştır.
2012 itibariyle çalışmalarını yaban hayatına yoğunlaştıran Tüydeş’in 2015’te, National Geographic Türkiye ajandasında fotoğrafları yayınlandı. Tüydeş, Bursa Gazeteciler Cemiyeti’nin düzenlediği Basın Ödüllerinde 2018 yılında ‘En İyi Haber Fotoğrafı Ödülü’, 2020 yılında ise ‘En İyi TV Görüntüsü’ ödülü alırken aynı yıl ‘En İyi Haber Fotoğrafı’ dalında da mansiyon kazandı. Ankara Kalkınma Ajansının 2017’de düzenlediği fotoğraf yarışmasından ise 2.lik ile dönen Tüydeş, ‘Bursa’nın Görsel Hazineleri’ yarışmasında da hikâye dalında birincilik elde etti. Kurucuları arasında Coşkun Aral’ın da yer aldığı Foton Maraton Derneği 2022 yılında ilk kez açtıkları ‘yılın kuş fotoğrafçısı’ kategorisinde Alper Tüydeş’i seçti. Uluslararası seçkin medya kuruluşlarından olan The Guardian, The Time ve The Atlantic gibi basın kuruluşlarında birçok kez günün veya haftanın fotoğrafları arasında Tüydeş’in kareleri de yer aldı.
Tüydeş halen çeşitli dergi, STK ve ajanslar için fotoğraflar çekmektedir. Ayrıca CNN Türk’te yaban hayatı ile ilgili yazıları da yayınlamaktadır.
Tüydeş, doğada edindiği tecrübeleri ve hikâyeleri çeşitli kitap çalışmalarıyla derleyerek özellikle çocukların dikkatini doğaya çekmeyi uzun zamandır sürdürüyor. Bu zamana dek 5 kitap projesini hayata geçirdi. İlk kitabı “Kurumuş Ağaçlar” ile ormandaki ölü sanılan ağaçların en az yaşayan ağaçlar kadar faydalı olduğunu anlatan Tüydeş, ikinci kitabı ‘Mevsim Kuşları’ ile doğadaki mevsim geçişlerinin ve hava olaylarının canlılar üzerindeki etkisini ilgi çekici bir kurguyla kitapseverlere sunuyor. “Türkiye'nin Göçmen Kuşları” isimli foto kitap çalışmasında çevremizde görebileceğimiz yabani kuş türlerini detaylı fotoğraflar ve kısa bilgileriyle derlerken dördüncü kitap çalışması ‘Türkiye’nin Kelebekleri’ni, Kelebek Fotoğrafçıları Hakan Yıldırım ve Onay Başyay ile birlikte çıkardı. Tüydeş beşinci kitabında yine kendisinin ortaya çıkardığı ve bugün milyonların gönlüne taht kuran ‘Adem Amca ve Yaren’ hikayesini tüm detaylarıyla okuyuculara anlatıyor. Yeni kitap çalışmalarını da titizlikle sürdüren Tüydeş’in çocuklara yazdığı kitapları, yetişkinler de yoğun ilgiyle takip ediyor.
Tüydeş 28 çevre gönüllüsünden biri olarak ‘Dünya Ortak Evimiz’ adlı kitap projesinde de konuk yazar olarak yer aldı. Geliri Ege ve Akdeniz’de yanan ormanlar için bağışlanmak üzere Emine Erdoğan öncülüğünde hazırlanan ‘Dünya Ortak Evimiz’ kitabında 28 çevre gönüllüsünden biri olarak yer alan Tüydeş kendi ilham veren öyküsünün yanı sıra ‘Adem Amca ve Yaren Leylek’ ile ‘Venedik’ten Bursa’ya uzanan flamingoların göç hikayesinin fotoğraf ve yazılarıyla yer aldı
Tüydeş, ilk kişisel fotoğraf sergisini Hatay’da ‘Hataysal Fotoğraflar’(2011) adıyla Antakya Kültür Merkezi’nde açarken, Karacabey Kent Meydanında ‘Karacabey’in Doğası’ (2012) ve daha sonra Bursa Tayyare Kültür Merkezi’nde ‘Karacabey Longozu Diye Bir Yer Var’ (2013) sergi projelerini sırasıyla hayata geçirdi.
Yaban Hayatı Fotoğrafçılığında 10. Yılını ise Doğuş Otomotiv Sponsorluğunda İstanbul Galataport’ta ‘İstanbul Kuşları’ adlı sergisiyle 2022 yılında gerçekleştirdi. Sergi aynı zaman yeni nesil interaktif bir sergi olarak da dev led ekran üzerinde kuş fotoğraflarını hem sesli hem animasyonlu olarak kendi seslendirmesiyle gösterime sunuldu. Tüydeş tüm sergilerinde çocuklara özel atölye çalışmaları da organize ederek aile ve çocuklara yönelik farkındalık çalışmalarını yeni kişilere ulaştırmayı amaçlıyor.
2023 yılında ise Doğuş Otomotiv Plus ile ‘Fotoğraftan Heykele’ temasıyla heykeltıraş Mustafa Tuğrul ile birlikte yeni bir projede yer aldı. Bu kapsamda Tüydeş’in Türkiye’de çektiği nesli tehdit altında olan kuşları Heykeltraş Mustafa Tuğrul atık araba parçalarından heykellerini hazırladı. İlk olarak yine İstanbul Galataport’ta sergilenen eserler daha sonra dünyanın en önemli zirvelerinden biri olarak değerlendirilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Zirvesi Cop28 – 2023 Dubai’de, Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın talebiyle Türkiye Pavilyonu’nda sergilendi.
Tüydeş, doğaya karşı yerel bilinci artırmak için okullarda da gönüllü olarak doğa ve kuş gözlemciliği üzerine eğitimler düzenlerken, pek çok seminer, sempozyum ve söyleşide ise konuşmacı olarak yer aldı.
Uzun yıllardır doğada edindiği deneyimleri, gözlemlediği doğa olaylarını, anılarını ve insan doğa hikâyelerini esprili bir üslupla anlatıma dönüştüren Tüydeş, ‘Havadan, Sudan, Kuştan’ adlı gösterisiyle çeşitli etkinliklerde yer alıyor. Bu isimle ilk gösterisini Ankara Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nda (CSO) Beşsohbetleri etkinliklerinde ‘Ankaralılarla gerçekleştiren ve yoğun ilgi gören programını daha sonra TEMA Vakfı Koordinasyon Toplantısında TEMA Yönetimi, üye ve şehir temsilcilerinin katıldığı yoğun kalabalıkla gerçekleştirdi. Tüydeş; çeşitli eğitim kurumları, özel buluşmalar ve organizasyonlarda, ‘Havadan, Sudan, Kuşlar’ gösterisi ile doğaseverlerin karşısına çıkmaya devam ediyor.
İnsanların doğaya dair gözlem ve farkındalıklarını arttırmak için her fırsatı değerlendirmeye özen gösteren Alper Tüydeş 4 yıldır organize ettiği ‘Karacabey Meteor Yağmuru Gözlem Etkinliği’ ile on binlerce kişiyi her yıl bir araya getiriyor. 2020 yılında dünyamızın yakınından geçen Neowise Kuyruklu Yıldızı’nı gözlemlemek için sosyal medyadan yaptığı çağrıya yüzlerce gökyüzü meraklısı katılım sağlamış ve bu etkinlikte Tüydeş, katılan yüzlerce kişiyi kuyrukluyıldızla aynı karede hatıra fotoğrafı çekerek eşine az rastlanır bir organizasyona imza atmıştı. Tüydeş, insanların gökyüzüne yoğun ilgisini fark edince bu kez her yıl Ağustos ayında gerçekleşen Perseid Meteor Yağmurunu gözlemlemek için yeni bir çağrı yaptı. Ve ilki 2020 Ağustos ayında bini aşkın meraklı ile başladığı Karacabey sahillerindeki gözlem etkinliği ilerleyen yıllarda on binlerce kişinin katılımıyla büyük bir buluşmaya dönüştü. Etkinliği geleneksel hale getiren Tüydeş, katılımda her yıl yeni rekora ulaştı ve etkinliğin 4. yılı olan 2023 Ağustos’unda 20 bine yakın gökyüzü meraklısını Karacabey sahillerinde toplamayı başardı.
Tüydeş; Doğa Derneği, WWF, DEKAMER, Birdlife International ve MAVA Vakfı’nın da yer aldığı “Akdeniz’de hassas türler ve hedef dışı avlanma” ile ilgili hazırlanan projenin fotoğraf çekimlerini üstlendi. Alman Doğa Vakfı Euronatur tarafından başlatılan ESVN (European Stork Village Network) ile Uluabat Gölünde ‘Islak Meraların Doğal Yollarla Islahı’ projesinin de yürütücülüğünü üstlendi.
Günümüzde, Karacabey Longozu’nun sulak alan ilan edilmesinde ve 1. derece doğal sit alanı olmasında önemli rol oynayan Tüydeş, 10 yıl önce Bursalıların dahi bilmediği Karacabey Longozunun, bugün dünyaca tanınan bir yer olması için yoğun emek harcadı.
Tüydeş’in, 2012 yılında #KaracabeyLongozuDiyeBiYerVar sloganıyla başlattığı farkındalık çalışmalarında Erkan Can, Cem Davran, Yıldıray Şahinler, Cemal Hünal, İlker İnanoğlu, Uygur Kardeşler, Özge Özpirinçci gibi usta oyuncaların da yer aldığı ünlü isimler kendisine destek olmuş ve milyonlarca insan tarafından izlenmişti.
Öte yandan, Tüydeş’in yaralı halde bulduğu ve evinde tedavi ettiği flamingo ile olan hikâyesi The Guardian’da 2 sayfa olarak yayınlandı. Rize’de yine köy camisinin minaresindeki küçük pencereyi yuva belleyen Kara Ağaçkakan’ın köylülerle olan iletişimini paylaşan Tüydeş dikkatleri bu köye çekerek hikâyenin uluslarası haberlerde de yer bulmasını sağlamıştı. Ölmek üzereyken bulduğu ve Zibidi ismini koyduğu güvercin yavrusuyla yaşadıkları ülke genelinde hayvanseverler tarafından ilgiyle izlendi. Güvercini bulduktan birkaç gün sonra önceden planladığı doğu turuna onunla çıkan Tüydeş’in gittiği yerlerden attığı fotoğraf ve hikâyeleri on binlerce insan tarafından beğeniyle takip edildi. Yavru Güvercin Zibidi Diyarbakır Valisi tarafından makamda ağırlanırken onu kümeste ziyaretine gelenler arasında ünlü oyuncu Aslıhan Gürbüz’de yer almıştı.
2015 yılında ortaya çıkardığı Adem Amca ve Yaren Leylek hikayesi ise her yıl milyonların takip ettiği bir buluşma haline geldi. 2019 yılında hikâyenin belgeseli çekildi ve Uluslararası Prag Film Ödüllerinde “En iyi belgesel” ödülünü aldı. Hikayeden esinlenerek daha sonra Yaren Leylek adıyla bu kez çocuk filmi olarak beyaz perdeye taşındı.
Almanya ve Avusturya’da ders kitaplarına giren Adem Amca ve Yaren Leylek, Yunanistan’da ise festivallerde gölge oyunu olarak oynatıldı. Her yıl binlerce insan bu hikayenin gerçekleştiği Leylek Köyüne gelirken, 2021 yılında köye ‘Adem Amca ve Yaren Leylek’in anıtı yapıldı. Hikaye sayesinde köyde eko turizm faaliyetleri hız kazandı.
Tüydeş; 2018 yılında Karacabey’de ortaya çıkardığı, en büyüğü 1100 yaşında olmak üzere 2’si 600 ve diğeri 900 yaşında olan 4 çınar ağacının kayıtlara geçirilmesini sağladı. Bu sayede, Bursa’nın tarihi simgelerine bir yenisini daha ekleyerek Türkiye’nin kayıtlı en yaşlı çınarlarından birini daha literatüre sokmuş oldu. Uluabat Gölü havzasında 40 binden fazla Ak Pelikanın her yıl göçte düzenli olarak bu bölgeyi kullandığını keşfetti. Bu keşif sonrası bölgede 2 yıl uluslararası düzeyde Pelikan Gözlem Şenliğinin Doğa Derneği ile birlikte gerçekleştirilmesi sağlandı.
Karacabey’de yaptığı diğer tarihi ve kültürel çalışmalar sırasında eski bir mezarı araştıran Tüydeş, bu mezarın Kurtuluş Savaşı yıllarında tüm köylünün hayatını kurtaran ama kendisi şehit olan Arnavut Demir Dede’ye ait olduğunu ortaya çıkarmış, mezarın bulunduğu köydeki yaşlılardan Demir Dede’nin torunlarına ulaşarak, hakkında edindiği bilgileri derlemiş ve hikâyesini kamuoyuna duyurmuştur. Tüydeş’in bu girişimi sonrası Demir Dede’nin mezarı komple yenilenerek çevresi anıt parka dönüştürülmüştür. Her yıl düzenlenen şehrin kurtuluş günü etkinliklerinde mezar resmi program kapsamında protokol ve vatandaşlar tarafından ziyaret edilmektedir. Tüydeş daha sonra bu etkileyici kahramanlık hikâyesini kaleme alıp senaryolaştırarak izleyenleri duygulandıran bir tiyatro gösterisine dönüştürmeyi başardı. Yoğun ilgi gören oyun 4 yıldır anma programlarında ve şehir meydanında sergileniyor.
Yaşadığı şehir olan Karacabey’in doğasına, tarihine, kültürüne ve yaşanmışlıklarına gönülden bağlı olduğunu her fırsatta ifade eden Tüydeş uzun zamandır hayata geçirmek istediği ilçenin tarihi fotoğraflarını bir müze çatısı altında toplanmasında başrolü oynadı. Karacabey Belediyesi Tarihi Fotoğraf Galerisi için yıllardır vatandaşların ve bazı resmi kurumlardan edindiği tarihi değere sahip fotoğraf ve belgeleri dijital ortama aktaran Tüydeş daha sonra bu fotoğraflarda çeşitli iyileştirme ve renklendirmeler yaparak dikkat çekici bir görünüme getirdi. Bugün Karacabey Belediyesi bünyesinde faaliyet veren Tarihi Fotoğraf Galerisi Karacabey’de hizmet veriyor. Müzede Karacabey’e ait en eski fotoğraf 1890’lara ait olup binlerce fotoğraf arasında Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü, Celal Bayar, Adnan Menderes gibi isimlerin yanı sıra Cem Karaca’dan, Münir Özkul’a ülke tarihinde yer edinmiş önemli isimlerin fotoğrafları da sergileniyor.
Tüm bu çalışmalarının yanında Tüydeş’in hobileri arasında karikatür çizmek de önemli bir yer tutmaktadır. Tiyatroyla da iç içe büyüyen Tüydeş, pek çok yerel tiyatro grubuyla sahne alırken bu sevdasını zaman zaman dizi ve filmlerde yardımcı oyunculukla da sürdürmeyi başardı.
Kamp ve off-road yine Tüydeş’in vazgeçilmezleri arasında…
